Schokkend SCP-rapport:
Werkgevers bekommeren zich niet om hun mensen
Het SCP-rapport liegt er niet om. Werkgevers interesseren zich nauwelijks voor het welzijn van hun mensen. Ze schuiven hun verantwoordelijkheid liever af en wijzen naar de overheid. Als het gaat om opleiding en ziekteverzuim. En een duidelijk merkverhaal of gezamenlijke missie, nee, wat is dat? “Dat ze binnen IT-bedrijven geen nieuwe mensen kunnen aantrekken, nee, dat vind ik niet gek. Het merendeel van die bedrijven heeft geen merkverhaal. Biedt geen onderscheid. Biedt geen enkele meerwaarde.”
Krapte op de arbeidsmarkt. Een groeiend aantal mensen dat ziek thuis zit. En nog meer mensen die van baan wisselen. Bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) hebben ze de oplossing voor al deze problemen gevonden. Je moet gewoon de werkdruk verlagen, cursussen en trainingen aanbieden, thuiswerken aanmoedigen en echt, dan komt het allemaal goed. Zo staat het in de derde editie van ‘Arbeidsmarkt in kaart: werkgevers’ een langlopend onderzoek onder werkgevers.
Tsja.
Denken werkgevers nou echt serieus dat ze met cursussen en trainingen, en nog meer thuiswerken de geest weer in de fles krijgen?
Typisch een boardroom gedachte.
Typisch een voorbeeld ook van panacee denken.
Weet je, we leggen wat noodverbanden en stoppen op een paar plekken een pilletje in de organisatie, en dan komt het met de patiënt vanzelf weer goed.
Hallo, de patiënt is ziek. Want bij de patiënt is de geest uit de fles. Die krijg je niet terug met een extra trainingen hier en nog meer thuiswerken daar.
Ik heb het over de geest. Over de ziel van je bedrijf. Daar zit het mis. Daar moet je aan sleutelen. En daarbij helpen noodverbanden en pilletjes niet.
Een bekende IT-recruiter beaamde: “Dat ze binnen IT-bedrijven geen nieuwe mensen kunnen aantrekken, nee, dat vind ik niet gek”, zei hij. “Het merendeel van die bedrijven heeft geen merkverhaal. Biedt geen onderscheid. Biedt geen enkele meerwaarde. Dat doen ze bij de Caesar Groep echt beter.”
Ik vroeg hem of hij de podcast Hart voor Zaken kende. Na afloop van elke aflevering krijg ik veel reacties. Van mensen die zich herkennen, of beter, juist niet herkennen in de verhalen van ondernemers als Hans van der Kooij (Caesar Groep), Natasja Naron (Financieel Adviesbureau Gabriel), Rene Kesselaar (Kesselaar & Zn) en Mark Vletter (Voys). Zij vertellen over hoe zij wel werken aan hun verhaal en de ziel van hun bedrijf. Hoe ze wel werken aan het welzijn van hun medewerkers. Waar hun baas het tegenovergestelde doet. Zich totaal niet bekommert om het welzijn van hun personeel. En al helemaal niet weet waar zijn bedrijf voor staat en gaat.
Willen je werkgevers thuiswerken? Dan laat je ze thuiswerken. En daarmee worden ze nog meer aan hun lot overgelaten. Raken ze nog meer uit het zicht, en dat doet de verbinding tussen medewerkers onderling en die tussen medewerkers en het bedrijf nog verder verdampen.
Ik hoor verhalen over mensen die hun collega’s nog nooit hebben gezien. Ik hoor verhalen over managers die niet weten hoe ze hun team bij elkaar moeten houden, en waar teams elkaar intern de tent uitvechten. Ik hoor verhalen over depressieve mensen en anderen die vereenzamen thuis, maar die dat niet durven te zeggen. Waarom zouden ze. Het bedrijf kijkt toch niet naar hen om.
Goed werkgeverschap begint met verbinding. Bloeit op basis van een gedeeld verhaal. Opdat je als medewerker weet waarvoor jij het doet, samen met anderen. Dan pas ook wordt dat thuiswerken minder vervelend. Want nogmaals, thuiswerken is niet de hoezee-oplossing om onvrede, stress en verzuim te beteugelen, integendeel, het werkt dikwijls het tegenovergestelde in de hand
‘De inzet van werkgevers is cruciaal om de opgaven waar de huidige arbeidsmarkt voor staat, het hoofd te bieden’, lees ik in het SCP-rapport. ‘Door maatschappelijk verantwoord te ondernemen moeten ze in hun bedrijfsvoering meer rekening gaan houden met de effecten op mens, milieu en maatschappij.’
Onder dat kopje maatschappelijk verantwoord ondernemen niks geen woord over een merkgedreven missie, maatschappelijke visie of zelfrealisatie van medewerkers of klanten, nee, in plaats daarvan lees ik gereutel over ‘inclusief personeelsbeleid’ en subsidieregels ‘die het voor organisaties aantrekkelijker maken om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen’.
Subsidies, nog zo’n toverwoord onder werkgevers. De overheid moet volgens hen ‘in de eerste plaats’ extra investeren in scholing en training om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren -trainingen voor je medewerkers, ja, waarom zou je die als werkgever ook zelf willen betalen.
Ook moet de overheid de belastingen op arbeid en sociale premies verlagen. En werkgevers denken dat de arbeidsmarkt beter functioneert als de overheid ervoor zorgt ‘dat organisaties minder verantwoordelijkheid dragen voor de kosten van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.’
Afschuiven van eigen verantwoordelijkheden.
Het SCP-rapport geeft in ieder geval een helder inzicht in de La Condition Humaine van werkgevend Nederland. Dat medewerkers ziek en arbeidsongeschikt worden, nee, daarvoor zijn werkgevers niet verantwoordelijk. En zeker, als je dat echt vind, ga jij je nimmer om het welzijn en de veiligheid van je werknemers bekommeren.
O gelukkig: 94% van alle organisaties voelt zich nog wel verantwoordelijk voor het tegengaan van werkstress en dat de meeste hebben daarvoor ook ‘specifiek beleid’. Met aanpassingen van het werkproces, door stress te verminderen of door werknemers om te leren gaan met stress.
Mooie woorden, maar intussen zit een groeiend deel van werkend Nederland thuis, dus heel effectief is dat stressbeleid niet.
Zowel werkgevers (in het Arbeidsvraagpanel) als werknemers (in de Nederlandse Enquête Arbeidsomstandigheden) geven aan dat slechts een klein deel van het ziekteverzuim werkgerelateerd is, aldus het rapport. Een toelichting over hoe dat supergrote deel niet-werkgerelateerde klachten eruit ziet, nope, niet onderzocht, en ja, dat lijkt me toch wel erg relevant, ook binnen dit onderzoek.
Misschien kan ik dat zelf invullen. Het grote verzuim is een indirect gevolg van slecht werkgeverschap. Van niet bekommeren. Van niet luisteren. Van niet serieus nemen. Van geen verantwoordelijkheid voelen.
Werkgevers van Nederland. Hou op met afschuiven en neem verantwoordelijkheid voor je mensen, voor je mensen ja. Ga oprecht naar ze luisteren, en bekommer je om hun welzijn. Duik in je verhaal en luister hoe dat wordt geleefd en beleefd binnen je organisatie. Hoe goed kennen je medewerkers elkaar. Hoe zorg jij voor een goede employee journey en experience, want je eigen mensen zijn -vandaag nog- belangrijker dan je klanten.
Buiten winnen is binnen beginnen, met collega’s die een hart hebben voor je zaak. Winnen lukt je nimmer met teams waaruit je zelf de ziel hebt weggesneden.